Grobowiec Tutanchamona
TUTANCHAMON
Tutanchamon był faraonem z XVIII dynastii, panował w latach 1333-1323. Znamy go, jako króla-chłopca obsadzonego na tronie w wieku 9 lat, który pod wpływem namowy arcykapłanów przywrócił dawną świetność starej egipskiej wierze.
Faraon dożył zaledwie 18 lat, kiedy to został zamordowany prawdopodobnie przez swojego wezyra – Aja. Tutanchamona pochowano w miejscu pochówków wielu faraonów tej dynastii, w Dolinie Królów. Był jednym z najmniej znanych faraonów; został zapomniany na 33 wieki, do czasu, kiedy...
Odkrycie grobowca
...26 listopada 1922 roku, brytyjski archeolog Howard Carter oraz jego sponsor sir lord Carnarvon weszli z ciemnego korytarza do grobowca Tutanchamona. „Gdy tylko moje oczy przyzwyczaiły się do światła... – pisał później Carter - ...osłupiałem z wrażenia!”
Znajdowali się jak na razie w przedsionku. Wszędzie było mnóstwo porozrzucanych rzeczy. Wszystko pozostawało na swoim miejscu, tak jak w chwili pogrzebu – komora pełna była żywności, mebli i różnych przedmiotów.
W migotliwym świetle ukazały się wyrzeźbione głowy zwierząt; pozłacane łoża, złote koła rydwanów, alabastrowe wazy, inkrustowany sarkofag oraz złoty tron - wszystko stłoczone na sobie, tworząc niewyobrażalne bogactwo.
Po prawej stronie dwa posągi o naturalnych rozmiarach stały na straży następnego opieczętowanego pomieszczenia - zapowiadając kolejne, ekscytujące odkrycia. Dwaj odkrywcy zdali sobie właśnie sprawę, że weszli do nietkniętego przez rabusiów grobowca, zapieczętowanego ponad 3200 lat temu!
Aby wejść do następnego pomieszczenia, którym była komora grobowa, należało uprzątnąć przedsionek, co zajęło odkrywcom 3 miesiące. Dopiero potem nadszedł ten najbardziej ekscytujący, przyśpieszający bicie serca moment dla archeologa; moment, który nagradza wszystkie trudy związane z odnalezieniem skarbu; moment otwarcia komory grobowej.
KOMORA GROBOWA
17 lutego 1923 roku Carter rozpoczął odłupywać gips z drzwi w asyście grupki zaproszonych wybrańców. Po kilku minutach wykonał otwór na tyle duży, by móc wetknąć do wnętrza lampę. To, co ujrzał, zdumiało go: mniej więcej metr od drzwi stała masywna złota ściana, ciągnąca się tak daleko, jak tylko sięgał wzrok. „Wszędzie błyszczało złoto” – pisał Carter.
Rzeczywiście, cała komora grobowa wypełniona była niezmierzoną ilością przedmiotów: drogocenne kufry, alabastrowe naczynia i piękne urny kanopskie, miniaturowe łodzie, statuetki, pozłacana głowa krowy symbolizująca boginię Hathor, pozłacane łóżko z dwoma świętymi krowami, model spichlerza, liczne wazy, szkatuły zawierające bransolety, obrączki, wisiorki, kolczyki, a nawet rozłożony na części pojazd - wszystko zrobione ze złota, ametystu, turkusów, kornaliny i innych szlachetnych materiałów.
Rzeczy te były potrzebne młodemu faraonowi do życia w zaświatach. Znaleziono również 413 drewnianych figurek uszebti, wyobrażające samego faraona, które miały go zastępować, gdyby Ozyrys zażądał pracy.
Ściany zdobiły piękne malowidła i płaskorzeźby, wykonane przez starożytnych artystów. Jedna z płaskorzeźb przedstawiała Tutanchamona w towarzystwie jego małżonki Anchesenamon, wręczającej mu bukiet kwiatów w ogrodzie. W sali unosiła się woń perfum i pachnideł.
Ciało faraona spoczywało w trzech złotych trumnach, włożonym jedna w drugą, oraz w sarkofagu z żółtego kwarcytu, o prostokątnym kształcie, z wiekiem z różowego granitu, ukrytym w nakładających się na siebie czterech kaplicach z drewna, pokrytych złotą folią.
Jednak trumna środkowa, była najwspanialszą, jaką kiedykolwiek miał egipski faraon. Zrobiona została z drewna, pokrytego złotem, inkrustowanego szkłem i barwnymi kamieniami, posiadała ornament w kształcie piór (riszi), a na piersiach dwie złożone dłonie – jedna trzymająca laskę, a druga bicz, czyli symbole władzy faraona.
Trumna środkowa była tak dokładnie dopasowana do trumny zewnętrznej, że Carter zdołał ją wyjąć z wielkim trudem. W niej znajdowała się trzecia, najbardziej wewnętrzna trumna, ze szczerego złota, z którą Tutanchamon miał bezpośredni kontakt, ważąca 110,4 kg.
Na królewskiej głowie i ramionach leżało prawdziwe, idealnie zachowane arcydzieło sztuki – maska z podobizną faraona ze złota, inkrustowanego barwnym szkłem i kamieniami, m.in. ciemnoniebieskim lazurytem. Ważyła ponad 10,2 kg. Faraon przedstawiony był w chuście nemes, z głową sępa i kobrą nad czołem.
Sama mumia faraona przetrwała w złym stanie z powodu chemicznych reakcji spowodowanych przez żywice, których użyto do balsamowania zwłok; była poobwieszana mnóstwem ozdób i amuletów, chroniących faraona w zaświatach.
Tutanchamon był delikatnej budowy, mierzył ok. 1,65 cm wzrostu. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że żył 17 lub 18 lat. Promienie rentgenowskie ujawniły uszkodzenie czaszki. Podobiznę króla znamy dzięki statuetce, zrobionej zapewne w chwili jego śmierci.
Wszystkiego było tak wiele, że dokumentację przedmiotów Howard Carter praktycznie prowadził do końca swojego życia.
Klątwa faraona
Jeśli w krótkim czasie umiera nagle wiele osób mających kontakt z grobowcem, to możemy mówić o „klątwie faraona” – mowa tu o klątwie Tutanchamona, wyrytej nad wejściem do grobowca: „Niechaj śmierć na rączych skrzydłach dosięgnie tego, kto naruszy grób faraona”.
Pierwszą ofiarą prawdopodobnie klątwy Tutanchamona był człowiek, który jako drugi przyczynił się do odkrycia jego grobowca – sir lord Carnarvon. Na początku 1923 roku, cztery miesiące po tym, jak wszedł wraz z Carterem do grobowca, Carnarvon został ukąszony przez moskita; w ranek podczas golenia wdała się infekcja. Dostał gorączki i 5 kwietnia 1923 roku zmarł. Podobno w chwili gdy umierał, w Kairze zgasły wszystkie światła. Inna historia związana z klątwą, opowiada jak w dniu, kiedy otwarto grobowiec kobra połknęła kanarka Cartera – tutaj przytaczamy kobrę ze słynnej maski Tutanchamona. Później umierały jeszcze kolejne osoby w niewyjaśnionych okolicznościach, mające coś wspólnego z odkryciem.
Wszystkie te przypadki tłumaczono sobie rzekomą klątwą, jednak większość tych, którzy byli w grobowcu i sam Carter umarli śmiercią naturalną. Zważywszy, jak sławnym stał się Tutanchamon z chwilą odnalezienia jego grobu, król ten powinien być raczej zadowolony niż rozgniewany.
Tutanchamon dzisiaj
Obecnie większość skarbów z grobowca Tutanchamona można podziwiać w Muzeum Narodowym w Kairze. Grobowiec pozostał niemal pusty, z wyjątkiem sarkofagu, zawierającego jedną ze złotych trumien, w której spoczywa po wsze czasy ciało faraona. Grobowiec może wydać się martwy i zubożony, choć aura świętości, jaka go otaczała, wciąż trwa. Zwiedzający nadal mogą doznać niezwykłego uczucia, którego doświadczył Carter i jego towarzysze, kiedy po raz pierwszy dostrzegli złotą trumnę.
Odkrycie grobowca Tutanchamona było jednym z największych odkryć w historii archeologii: Howard Carter spełnił dzieło swojego życia, a sam Tutanchamon osiągnął odwieczne pragnienie faraonów – stał się nieśmiertelny po wsze czasy.
Autor: Klaudia Podgórska
2014-10-05
|
