Faraonowie
Centralną osobowością w państwowości egipskiej był panujący, który już we wczesnym okresie Starego Państwa z władcy patriarchalnego przekształcił się we władcę despotycznego.
W Egipcie, podobnie jak i w innych państwach Wschodu, despotyzm wywierał przemożny wpływ na społeczeństwo, które nie mogło i nie potrafiło na skutek tego uwolnić się całkowicie od narzuconych przez niego więzów.
Przyczyny tego stanu rzeczy należy szukać nie tylko w warunkach materialnych Egiptu, wymagających podporządkowania się grup społecznych despocie i popierającym go warstwom społecznym, w celu zapewnienia zbiorowym wysiłkiem sprawnego funkcjonowania w państwie.
W Egipcie przyczyną biernej postawy społeczeństwa w stosunku do wszechpotęgi władcy była szczególna atmosfera religijna, jaka panowała w społeczeństwie egipskim, której źródeł trudno dociec.
Z przekazanych w tradycji egipskiej informacji wynika, że panujący był nie tylko naczelnikiem wojennym, ale przede wszystkim wierzono, że uznawany był za osobę, obdarzoną właściwościami magicznymi.
W starożytnym Egipcie obchodzono różne święta, związane z władcami, jak choćby święto Sed – będące odnowieniem władzy panującego. Dużą rolę odgrywała także gwiazda Syriusza, która zdawała się łączyć osobę i funkcję panującego z kultem sił natury, których uosobieniem był władca.
W oczach Egipcjan, panujący był łącznikiem między światem bogów i tajemniczych sił natury, a społeczeństwem, którego byt zależał od niego. Jednak to właśnie społeczeństwo egipskie decydowało często o śmierci władcy. Faraona pozbawiano życia w przypadku, kiedy w przekonaniu poddanych nie był on już zdolny do wypełniania swoich obowiązków. Tego typu praktyki miały miejsce zwłaszcza w okresie I i II dynastii.
Nie są znane szczegółowo etapy stopniowego przeobrażania się władzy królewskiej, wyzwalania jej spod wpływów magii, jej zeświecczenia i ugruntowania despotyzmu. Być może jednak wyrazem tych przemian była utrata przez panującego charakteru boga.
W okresie V i VI dynastii był on już traktowany jako syn boga Ra. Jednak brak jest jakichkolwiek dokładnych źródeł na ten temat.
Dynastie faraońskie
Okres Wczesnodynastyczny (Archaiczny) - ok. 3100-2686 roku p.n.e.
I dynastia tynicka (ok. 3100 p.n.e. - 2890 p.n.e.)
Narmer, Aha, Dżer, Dżet, Den, Anedżib, Semerchet, Kaa
II dynastia tynicka (ok. 2890 p.n.e. - 2686 p.n.e.)
Hotep, Nubnefer, Baneteru, Uadżans, Neferkare, Nefersokar.
Stare Państwo - ok. 2686-2181 roku p.n.e.
III dynastia (ok. 2686 - 2613 p.n.e.) – Nebka, Dżeser, Dżeser Teti, Sedżes (?), Neferka, Hu.
IV dynastia (ok. 2613 - 2498 p.n.e.) – Snerfu, Chufu, Redżedef, Chaefre, Baufre, Menkaure, Menkaure, Dedefptah.
V dynastia heliopolitańska (ok. 2498 - 2345 p.n.e.) - Userkaf, Sahure, Neferirkare Kakai, Szepseskare Isi, Neferefre, Niuserre Ini, Menkauhor Akauhor, Dżedkare Rzezi, Unas.
VI dynastia (ok. 2345 - 2181 p.n.e.) - Teti, Userkare, Merire Pepi I, Merenre Antyemsaf I, Meferkare Pepi II, Merenre Antyemsaf II, Menbkare.
Pierwszy Okres Przejściowy
VII dynastia (ok. 2181 - 2173 p.n.e.) lista znanych władców panujących w tym okresie – Neferkare, Neferkare Nieb, Dżedkare Szemai, Neferkare Chendu, Merienhor Neferkamin, Nikare, Neferkare Terenu, Neferkahor.
VIII dynastia tebańska (ok. 2173 - 2160 p.n.e.) – Uadżkare Pepisonbe, Neferkamin Anu, Kakare Ibi, Neferkare, Neferkauhor Kapuibi, Neferirkare.
IX dynastia herakleopolitańska (ok. 2160 - 2120 p.n.e.) – Meribre Cheti I, Neferkare Nebkaure, Cheti II, Setut.
X dynastia herakleopolitańska (ok. 2120 - 2060 p.n.e.) – Merihathor, Neferkare, Uachare Cheti III, Merikare, Nebkaure Cheti IV.
Średnie Państwo (tebańskie)- około 2133-1786 roku p.n.e.
XI dynastia tebańska (ok. 2133 - 1991 p.n.e.) - Mentuhotep I, Antef I, Antef II, Antef III, Nebhepetre Mentuhotep II, Seanchkare Mentuhotep III, Nebtauire Mentuhotep IV.
XII dynastia (ok. 1991 - 1786 p.n.e.) - Sehetepibre Amenemhat I, Cheperkare Senusret I, Cheperkare Senusret I, Nebkaure Amenemhat II, Chakeperre Senusret II, Chakaure Senusret III, Nimaatre Amenemhat III, Macherure Amenemhat IV, Sebekkare Sebeknefrure.
Drugi Okres Przejściowy
XIII dynastia (ok. 1786 - 1633 p.n.e.) – Wegaf, Senbuf Amenemhat V, Sekhemre Khutawi, Amenemhat VI, Sehetepibre, Iufeni, Amenemhat VII, Nebnun Semenkare, Hornedjheriotef, Sewdjkare I, Sewdjkare I, Sebekhotep I, Reniseneb, Hor I, Amenemhat VIII, Amenemhat IX Sebekhotep II, Khendjer, Imiramesha, Antef IV, Seth I, Panteni, Ameni Kemu, Ibi, Aakeni, Sebekhotep III, Neferhotep I, Sahathor, Sebekhotep IV, Sebekhotep V, Iaib, Ai I, Sebekhotep VI, Ini, Sankhenre Suadjetu, Ind, Neferhotep II, Hori, Sebekhotep VII, Didumes, Ibi, Senebmiu, Sekhaenre, Merkheperre, Merikare, Senweseret IV, Montuemsaf, Neferhotep III, Mentuhotep V, Nerkare, Wesermontu, Sebekhotep VIII, Ini, Mentuhotep VI, Senaib, Sebekhotep IX, Wepwawetemsaf, Hor Meritami, Sebekai, Khuiiker.
XIV dynastia (ok. 1786 - 1603 p.n.e.) przypisuje się tej dynastii panowanie około 66 władców z pięciu rodzin, jednak wiele imion nie da się odczytać. – Nehesi, Khatire, Nebfawre, Sehebre, Meridjefare, Sewadjkare II, Nebdjefare, Wbenre, Awtibre, Herwibre, Nebsenre, Sekheperenre, Djedkherure, Sankhibre, Kanefertumre, Kakemetre, Neferibre, Ankhkare, Menibre, Hebi, Aped, Hepw, Shemsu, Wrkai, Bebnem, Seth II, Sinu, Hor III, Nibef, Penestensepti, Kherhemwetshepsut, Khuihemwet.
XV dynastia Dynastia Wielkich Hykosów (ok. 1674 - 1567 p.n.e.) - Maibre Szeszi, Meruserre Jakobher, Seuserence Chain, Auserre Apopi, Nebchepeszre Apopi, Nebchepeszre Apopi, Aasehere Chamudi.
XVI dynastia Dynastia Małych Hykosów (ok. 1684 - 1567 p.n.e.) z tego okresu pewne jest tylko osiem imion władców - Anat-Her, Weser-Anat, Semqen, Seket, Wasa, Qar, Seneferankhre Pepi III, Beb-ankh, Nebmaatre, Nikare II, Meribre, Aahetepre, Aaneterre, Nebwankhre, Ahetepre, Nebweserre, Khaweserre, Khaimure, Yakob-baal, Yakobaam, Yam, Amu.
XVII dynastia (1650 - 1567 p.n.e.) - Sechemre Uahcha Rehotep, Sechemre Uepmaat Antef, Nebcheperre Antef, Sechemre Uadżachau Sebekemsaf, Sechemre Sementaui Dżechuti, Senachtenre Tao, Sekenenre Tao, Uadżcheperre Kames
Nowe Państwo Tebańskie - około 1567-1085 roku p.n.e.
XVIII dynastia (1567 - 1320 p.n.e.) - Nebpehtire Ahmosis, Dżeserkare Amenhotep I, Aacheperkare Totmes I, Aacheperanre Totmes II, Maatkare Hatszepsut, Mencheperre Totmes III, Aacheperure Amenhotep II, Mencheperure Totmes IV, Nebmaatre Amenhotep III, Nefercheperure Amenhotep IV – Echnaton, Semenchkare, Nebcheperure Tutanchamon, Chepercheperure Aj, Dżesercheperure Horemheb.
XIX dynastia (1320 - 1200 p.n.e.) - Menpehtire Ramzes I, Menmaatre Seti I, Usermaatre Ramzes II, Baenre Amenemes, Usercheperure Seti II, Aachenre Setepnere Merenptah Siptah, Sitre Merietamon Tausret, Jarsu.
XX dynastia (1200 - 1085 p.n.e.) - Userkaure Setnacht, Usermaatre Mariamon Ramzes III, Usermaatre Setepenamon Ramzes IV, Usermaatre Secheperenre Ramzes V, Nabmaatre Meriamon Ramzes VI, Usermaatre Miamon Ramzes VII, Usermaatre Achnamon Ramzes VIII, Nefrekare Satepenre Ramzes IX, Chepermaatre Setepenre Ramzes X, Chepermaatre Setpenptah Ramzes XI.
Trzeci Okres Przejściowy
XXI dynastia (1085 - 950 p.n.e.) - Chedżcheperre Setepnere Smendes, Neferkare Hekauaset Psusennes I, Usermaatre Setepenamon Amenemope, Nutcheperre Setepenamon Siamon, Ticheperure Setepenamon Psusennes II.
Arcykapłani Świątyni Amona w Tebach (1085 - 950 p.n.e.) – Herihor, Pianchi, Pinedżem I, Masaharta, Mencheperre, Nesbenebded, Pinedżem II.
XXII dynastia libijska (950 - 730 p.n.e.) - Szeszonk I, Osorkon I, Takelot I, Osorkon II, Szeszonk II, Takelot II, Szeszonk III, Pamai, Szeszonk IV.
XXIII dynastia libijska (ok. 817 - 730 p.n.e.) – Pedubastis, Szeszonk V, Osorkon III, Takelot III, Amonrud (?),Osorkon IV.
Epoka Późna
XXIV dynastia saicka (730 - 715 p.n.e.) – Tefnacht, Bakenranef.
XXV dynastia nubijska-kuszycka (751 - 656 p.n.e.) – Pianchi, Szabaka, Szabataka, Taharka, Tanutamon.
XXVI dynastia saicka (663 - 525 p.n.e.) - Psametyk I, Necho, Psametyk II, Apries, Amazis, Psametyk III.
XXVII dynastia, perscy władcy z dynastii Achemenidów (525 - 404 p.n.e.) - Kambyzes II, Dariusz I Wielki, Kserkses, Artakserkses I, Dariusz II.
XXVIII dynastia (404 - 398 p.n.e.) - Amyrtajos.
XXIX dynastia (398 - 378 p.n.e.)
- Neferites I, Achoris, Psamutis, Neferites II.
XXX dynastia (378 - 341 p.n.e.)
- Nektanebo I, Teos, Nektanebo II.
Władcy perscy, którzy nie tworzą osobnej dynastii (341 - 330 p.n.e.) - III, Ochos, Arses, Dariusz III Kadamon.
Okres grecko-ptolomejski - 305-30 rok p.n.e.
Władcy macedońscy (332 - 304 p.n.e.) - Aleksander Wielki, Filip Arrhidaeus, Aleksander IV.
Dynastia Lagidów (Ptolemeusze) (305 - 30 p.n.e.) - Ptolemeusz I Soter I, Ptolemeusz II Filadelfos, Ptolemeusz III Euergetes I, Ptolemeusz IV Filopator I, Ptolemeusz V Epifanes, Ptolemeusz VI Filometor, Ptolemeusz VII Neos Filopator II, Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon, Ptolemeusz IX Soter II Lathyros, Ptolemeusz X Aleksander I, Kleopatra III, Kleopatra Berenike III, Ptolemeusz XI Aleksander II, Ptolemeusz XII Neos Dionizos, Berenike IV, Kleopatra VII Filopator, Ptolemeusz XIII Neos Dionizos, Ptolemeusz XIV, Ptolemeusz XV Cezarion
Źródła
- Historia Powszechna. Starożytność., Józef Wolski, wyd. naukowe PWN, Warszawa 1996
|
