Bogowie i boginie

W bogatym i różnorodnym panteonie egipskim występowały bóstwa żeńskie i męskie. Obok bóstw lokalnych, czczonych pod różnymi imionami, Egipcjanie oddawali cześć boską siłom przyrody, częściom wszechświata, pojęciom oderwanym – na przykład prawda – królowi, lokalnym bohaterom, a także bóstwom obcego pochodzenia.

Na początku oddawano cześć bóstwom egipskim pod postacią zwierząt, przedmiotów martwych i roślin. Później zaczęto przypisywać, zwłaszcza bóstwom uosabiającym wszechświat i niektóre zjawiska przyrody, postać półludzką lub ludzką. Przedmioty martwe lub rośliny dodawano im, jako atrybuty. W pojęciu Egipcjan istniał także świat sił magicznych, które tkwiły w przyrodzie, gotowe do różnorodnego działania pod wpływem odpowiednich zaklęć lub gestów – nawet tych, wykonywanych nieświadomie.

Bogowie egipscy

Amon

Amon, bóg wiatru często określany był, jako „dusza Szu”. Tworzył on ze swoim żeńskim odpowiednikiem jedną z par ogdoady hermopolitańskiej. W okresie rozwoju Teb, jako Amon-Re’ – król bogów – tworzył triadę z Mutu i Chonsu. Amona przedstawiano w postaci ludzkiej, a jego głowę zdobiono rodzajem okrągłej czapki z dwoma piórami. Jego świętymi zwierzętami były gęś i baran.

Anubis

Anubis, bóg Krynopolis w Środkowym Egipcie, czczony był jako bóg zmarłych i patron mumifikacji. Lokalne legendy łączyły go więzami rodzinnymi z rozmaitymi bóstwami, między innymi z Ozyrysem, Setem i Re’. Świętym zwierzęciem Anubisa był szakal.

Apis

Apis czczony był w Egipcie pod postacią byka. Jego osobę łączono przede wszystkim z Ptahem i Ozyrysem.

Atum

Atum, czczony był w Heliopolis jako jedna z form boga-słońca. Uważany był za ojca enneady heliopolitańskiej. Atuma przedstawiano jako króla noszącego na głowie koronę Górnego i Dolnego Egiptu. Świętymi zwierzętami tego boga były – lew, ichneumon i wąż.

Chonsu

Chonsu był bogiem księżyca z triady tebańskiej, synem Amona i Mut. Przedstawiany był w ludzkiej postaci z księżycem na głowie.

Horus

Horus, był bogiem nieba, czczonym pod postacią sokoła. Jego oczy to księżyc i slońce. Czczono go w różnych miejscowościach, pod różnymi imionami, przy czym każda postać przedstawiana był inaczej. Legendy związane z bogiem-słońcem podają, że był on synem Re’, natomiast legendy ozyriańskie – że był on synem Ozyrysa.

Ozyrys

Ozyrys nazywany był bogiem z delty. Już w czasach najdawniejszych kult Ozyrysa szerzył się w całym Egipcie. Wierzono, że Ozyrys jest zmarłym władcą panującym w Krainie Zachodniej i że odradza się w swoim synu – Horusie. Jako symbol wiecznego życia stał się bogiem zmarłych, a jako umierający i powracający do życia był bóstwem wegetacji i odradzającej się przyrody. Ozyrysa utożsamiano z wodami Nilu, użyźniającymi ziemie egipską oraz łączono z księżycem i jego fazami. Uważany był także za pana nieba i utożsamiany z bogiem Re’.

Ozyrysa przedstawiano, jako człowieka owiniętego w całun. Głównymi miejscami kultu tego boga było Abydos i wyspa File, gdzie odbywały się misteria ku jego czci.

Ptah uznawany był za boga Memfis. Według miejscowych legend był prabogiem i stwórcą wszystkiego. Uznawany był za patrona rzemieślników i artystów. Grecy utożsamiali Ptaha z Hefajstosem. Przedstawiano go jako człowieka z ogolona głową, ubranego w długa szatę, z berłem w ręku. Jego świętym zwierzęciem był Apis.

Re’ był bogiem słońca z Heliopolis. Jako bóg świata i nieba, Re’ był panem ładu we wszechświecie i ojcem Ma’’at. Legendy głosiły, że Re’ w ciągu dnia płynie barką po niebie, a wieczorem połyka go bogini Nut, by rano ponownie go narodzić. Inne wersje tej legendy podają, że znikając za horyzontem Re’ wpływa do świata podziemnego. Symbolem kultu Re’ był obelisk.

Seth był lokalnym bogiem Ombos, którego kult znany był w całym Egipcie. Legenda uczyniła go bratem i wrogiem Ozyrysa. Był bogiem burzy i pustyni, panem obcych ziem. Setha przedstawiano pod postacią zwierzęcia, które dotychczas nie zostało zidentyfikowane jako żadne ze znanych współcześnie zwierząt.

Thot patronował pisarzom i wszelkim naukom, stąd znany był jako bóg mądrości. Był też bogiem księżyca, jednym z oczu boga świata i panem czasu. Przypisywano mu wynalezienie pisma.

Uważano go za posłańca bogów i dlatego Grecy nazwali go Hermesem. Thota przedstawiano jako ibisa, człowieka z głową ibisa lub pawiana. Jego świętymi zwierzętami były ibis i pawian.

Boginie egipskie

Hathor była boginią miłości, tańca, radości, a także patronka obcych ziem. W Tebach uznawana była z boginie zmarłych. Uważana była za małżonkę Horusa. Hathor utożsamiano z Izydą i Panią z Byblos. Symbolem tej bogini było trzymane w rękach sistrum. Przedstawiana była głównie pod postacią krowy, czasami także jako kobieta z głową krowy. Symbolizowała niebo. Krowa była również zwierzęciem, które Egipcjanie poświecili tej bogini.

Izyda była boginią o nieustalonym pochodzeniu. Legenda ozyriańska podaje, że była małżonka Ozyrysa i matka Horusa. Izydę Egipcjanie utożsamiali z Starte, Bastet, Hathor, Sachmet i innymi boginiami, a Grecy utożsamiali ja z boginią Demeter. Przedstawiana była w postaci kobiety.

Ma’’at uosabiała pojęcie ładu i porządku we wszechświecie. Będąc córka boga Re’, Ma’’at miała ścisły związek z wymiarem sprawiedliwości. Przedstawiano ja w postaci kobiety, której głowę zdobiło strusie pióro.

Mut należała do triady tebańskiej i była małżonką Amona. Pierwotnie przedstawiano ją, jako sępa, później chętnie w postaci ludzkiej. Porównywano ją z Hathor, Bastet, Sachmet, a jako „oko słoneczne” łączona była z bogiem Re’.

Nut była boginia nieba. Wyobrażano ja jako gigantyczna kobietę, której ciało wyginało się łukiem nad ziemia. Uważana była za małżonkę Geba i matkę rodziny Ozyrysa, a także za matkę słońca, księżyca i gwiazd, które codziennie połykała, żeby następnie urodzić.

Półbogowie egipscy

Istniejący w Egipskim panteonie półbogowie związani byli z codziennymi zajęciami człowieka. Z rola i jej uprawami związani byli między innymi H’api, Sechet, Nepri i Renenutet. Narodzinom towarzyszyła Hekat, Meschenet i siedem Hathor, a ognisku domowemu i zabawie poświęcali swą uwagę powszechnie znani, Bes i jego małżonka Toeris. Złym z natury był waż ‘A’popi, który swą działalnością starał się zakłócić odwieczny porządek świata.

Do panteonu weszli także ludzie: król oraz lokalni bohaterowie, tacy jak na przykład Imhotep, Senweseret czy Amenhotep. Dawnych władców głównych ośrodków prehistorycznych czczono, jako „dusze z Pe i Nechen”.

Twoja wyszukiwarka

Źródła: